Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Truyền thông tư vấn, nói chuyện chuyên đề về sức khỏe sinh sản, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống  tại Trường THCS Tân Việt (Bảo Lâm). Ảnh:  Nông Thị Hiện.

Tình trạng mang thai ở tuổi VTN được xem là một vấn đề nhức nhối của xã hội hiện nay. Kéo theo đó là những hệ lụy về vấn đề sức khỏe và nguy cơ đối mặt với tình trạng nghèo đói, bệnh tật, đặc biệt là sự đe dọa trực tiếp đến tương lai của các trẻ em gái khi các em mang thai, làm mẹ quá sớm. Việc mang thai ở tuổi VTN thường đối mặt với rất nhiều nguy cơ. Đối với mẹ, nếu quyết định tiếp tục giữ thai và sinh đẻ, người mẹ VTN phải đối mặt với nhiều nguy cơ không tốt về sức khỏe từ việc mang thai ở tuổi VTN. Do ở độ tuổi này, cơ thể người mẹ chưa phát triển hoàn thiện, hệ cơ xương đang trong giai đoạn phát triển mà mang thai thì người mẹ phải tiêu tốn rất nhiều sức lực để cung cấp và bảo vệ cho đứa trẻ trong bụng. Khung chậu chưa phát triển đầy đủ để có một thai kì và cuộc sinh đẻ an toàn. Do đó nguy cơ tử vong mẹ vẫn cao hơn so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành. Mẹ sinh con ở tuổi VTN dễ bị các tai biến sản khoa hơn. Bên cạnh đó, con của các bà mẹ vị thành niên thường có tỷ lệ nhẹ cân, bệnh tật và tử vong cao gấp nhiều lần so với con của các bà mẹ tuổi trưởng thành. Không chỉ gây ra những hệ lụy về mặt sức khỏe, việc mang thai và sinh đẻ trong độ tuổi VTN còn gây ra những tác động về mặt kinh tế - xã hội. Đó là việc có thai ở giai đoạn VTN khiến cho việc học hành phải gián đoạn, dẫn đến khó khăn về kinh tế và không kiếm được việc làm trong tương lai, điều này dễ khiến các bà mẹ VTN rơi vào con đường bế tắc. Khi mang thai, nếu cưới nhau, tình yêu của lứa tuổi này chưa đủ chín chắn nên sau khi cưới, hạnh phúc gia đình dễ bị rạn nứt, ảnh hưởng đến tương lai của cả vợ và chồng. Những đứa trẻ sinh ra cũng chịu không ít thiệt thòi, ảnh hưởng không chỉ một thế hệ mà cả thế hệ con cái về sau. Bên cạnh đó, việc làm mẹ sớm dễ bị căng thẳng và khủng hoảng tâm lí.

Theo số liệu thống kê của Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam cho biết, trung bình mỗi năm cả nước có khoảng 300 ngàn ca nạo phá thai ở độ tuổi từ 15 đến 19 tuổi. Trong đó, có 60 đến 70% là học sinh, sinh viên. Con số này khiến Việt Nam trở thành nước có tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi VTN cao nhất Đông Nam Á. Trên thực tế, do mặc cảm, xấu hổ nên thay vì đến các cơ sở y tế tin cậy, đa phần trẻ em gái VTN thường tìm kiếm dịch vụ nạo phá thai không an toàn. Bên cạnh đó, các em thường không biết các dấu hiệu để nhận biết thai nghén, nên không tìm đến cơ sở y tế sớm dẫn đến việc phải phá thai to. Do cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh, tâm lí lại lo sợ nên thủ thuật phá thai ở trẻ em gái VTN thường xảy ra nhiều tai biến hơn ở người trưởng thành, chưa kể những ảnh hưởng tâm lí sau phá thai ở tuổi VTN có thể rất nặng nề và kéo dài. Phá thai có thể xảy ra nhưng tai biến và hậu quả nghiêm trọng như nhiễm khuẩn do sót nhau hoặc vô khuẩn không tốt, không dùng kháng sinh gây viêm niêm mạc tử cung hoặc nhiễm trùng máu có thể đe dọa tính mạng. Nhiều bạn trẻ đã mất cơ hội làm mẹ sau này vì nạo hút thai nhiều lần.

Ngành Y tế khuyến cáo không nên mang thai trước độ tuổi 20, bởi khi đó cơ thể chưa phát triển một cách hoàn thiện. Bên cạnh đó là về mặt tâm lý cũng chưa phát triển ổn định, chưa có sự chuẩn bị về thể chất, kiến thức sinh sản và giới tính. Điều đó sẽ dẫn đến những hậu quả khôn lường về sau. Để phòng tránh mang thai ngoài ý muốn ở lứa tuổi VTN tốt nhất là không nên quan hệ tình dục ở lứa tuổi VTN. Bên cạnh đó, các em cần chủ động tìm hiểu thông tin và kiến thức về giới tính, về tình dục, tình dục an toàn, các biện pháp tránh thai phù hợp, kĩ năng ứng xử có trách nhiệm. Không tiếp xúc với văn hóa phẩm đồi trụy, uống rượu và chất kích thích ngay kể cả khi vui vẻ với bạn bè trong dịp sinh nhật, tiệc tùng. Đặc biệt, bạn gái cần chủ động trang bị kiến thức về sức khỏe sinh sản để có thể nhận biết sớm các dấu hiệu mang thai nhằm có quyết định xử trí đúng đắn và kịp thời, tránh những hệ lụy không mong muốn về sau.

Ở độ tuổi vị thành niên là giai đoạn thay đổi về thể chất và tâm sinh lý, vì vậy cha mẹ nên quan tâm đến con cái nhiều hơn, cần dành nhiều thời gian trò chuyện tâm sự với con những định hướng đúng đắn về tình cảm. Bên cạnh đó là trang bị cho trẻ những kiến thức về sức khoẻ sinh sản, giáo dục giới tính giúp các em có kiến thức và nhận thức đúng đắn tránh được những sai lầm không đáng có.

Hồng Hạnh (St)