Cúm gia cầm là một trong những loại bệnh do vi rút gây ra, bao gồm 4 tuýp cơ bản là A, B, C và D. Trong khi Tuýp D chỉ ảnh hưởng đến gia súc, không gây bệnh ở người, cúm C chỉ xuất hiện lẻ tẻ ở người và lợn, thì cúm A và B lại xuất hiện theo mùa ở khắp mọi nơi. Gần đây tỉ lệ người tử vong do cúm gia cầm có chiều hướng gia tăng, chính vì vậy người dân không nên chủ quan với Cúm gia cầm, đặc biệt là khi thời tiết chuyển mùa.
Người dân cần chủ động tiêm
phòng cho đàn gia cầm.
Tại Việt Nam, theo thông tin từ Cục Thú y và Chăn nuôi
(Bộ Nông nghiệp và Môi trường), dịch cúm gia cầm vẫn được ghi nhận rải rác trên
đàn gia cầm ở nhiều địa phương cả nước. Từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước đã ghi
nhận 6 ổ dịch cúm gia cầm A(H5N1) tại 4 tỉnh, thành phố gồm Tuyên Quang, Nghệ
An, Tiền Giang và Long An. Bên cạnh đó, thời điểm này đang là giai đoạn chuyển
mùa, thời tiết thay đổi bất thường là điều kiện thuận lợi cho các loại mầm bệnh
phát triển.
Triệu chứng nhiễm cúm gia cầm ở người có thể xuất hiện nặng nhẹ khác
nhau, tùy chủng loại vi rút và cơ địa của mỗi người. Tuy nhiên, đa số đều có
các triệu chứng của cúm thông thường. Điều này có thể khiến cho tình trạng dễ
trở nên tồi tệ hơn, tiến triển nhanh thành bệnh hô hấp nghiêm trọng có nguy cơ
gây tử vong cao.
Các dấu hiệu và triệu chứng được báo cáo do nhiễm cúm gia cầm ở người đã
dao động từ nhẹ đến nặng và bao gồm viêm kết mạc, bệnh giống cúm (ví dụ: sốt,
ho, đau họng, đau cơ) đôi khi kèm theo buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy và nôn, bệnh hô hấp nặng (ví dụ, khó thở, viêm phổi,
suy hô hấp cấp tính, viêm phổi do vi rút, suy hô hấp), thay đổi thần kinh (thay
đổi trạng thái tâm thần, co giật) và sự tham gia của các hệ cơ quan khác. Các
dòng vi rút H5N1, H7N9 đã gây ra hầu hết các bệnh ở người trên toàn thế giới
cho đến nay, bao gồm các bệnh nghiêm trọng và tỷ lệ tử vong cao nhất.
Trong điều kiện giao lưu thương mại giữa Việt Nam và các nước trên thế
giới ngày càng được mở rộng, đồng thời điều kiện thời tiết đang trong giai đoạn
chuyển mùa, rất thuận lợi cho vi rút phát triển và xâm nhập vào nước ta lây nhiễm
sang người là rất cao. Cách ngăn ngừa nhiễm vi rút cúm gia cầm tốt nhất
là tránh các nguồn phơi nhiễm. Hầu hết các trường hợp nhiễm vi rút cúm A ở người
đã xảy ra sau khi tiếp xúc trực tiếp với gia cầm bị nhiễm bệnh. Những người đã
tiếp xúc với gia cầm bị nhiễm bệnh có thể được tiêm thuốc chống vi-rút cúm. Mặc
dù thuốc kháng vi rút thường được sử dụng để điều trị cúm, nhưng chúng cũng có
thể được sử dụng để ngăn ngừa nhiễm trùng ở những người đã tiếp xúc với vi rút
cúm. Khi được sử dụng để phòng ngừa cúm theo mùa, thuốc kháng vi rút có hiệu
quả từ 70% đến 90%. Tiêm phòng cúm theo mùa sẽ không ngăn ngừa nhiễm vi
rút cúm A, nhưng có thể làm giảm nguy cơ đồng nhiễm với vi rút cúm A ở
người và cúm gia cầm. Bệnh cúm A/H1N1 có thể tự khỏi nếu người bệnh có sức
đề kháng tốt, đồng thời bệnh được phát hiện sớm và xử lý kịp thời.
Để tăng cường phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm tại
Việt Nam, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) đã có văn bản gửi các đơn vị trực thuộc Bộ,
Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc triển khai kế hoạch
phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2025. Bộ Y tế đề nghị các
địa phương theo dõi, giám sát chặt chẽ tình hình các bệnh truyền nhiễm trên địa
bàn, nhất là sự gia tăng các trường hợp mắc bệnh lây qua đường hô hấp, viêm phổi
nặng do vi rút, các bệnh truyền nhiễm thường xảy ra trong mùa lễ hội xuân và
các bệnh truyền nhiễm phổ biến như sởi, sốt xuất huyết, tay chân miệng, bệnh dại,
cúm gia cầm…; tăng cường công tác kiểm dịch y tế biên giới và chủ động triển
khai hiệu quả hoạt động giám sát thường xuyên, giám sát dựa vào sự kiện, phát
hiện sớm các trường hợp mắc bệnh, nghi ngờ mắc bệnh tại cửa khẩu, trong cộng đồng,
tại các cơ sở y tế để xử lý kịp thời, kiểm soát sự lây lan và hạn chế các trường
hợp bệnh nặng, tử vong.
Theo đó, Cục Phòng bệnh khuyến cáo người
dân cần thực hiện tốt các nội dung sau: Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt
nhất che bằng khăn vải hoặc khăn tay hoặc khăn giấy dùng một lần hoặc ống tay
áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; Đeo khẩu trang tại nơi tập
trung đông người, trên các phương tiện giao thông công cộng; Thường xuyên rửa
tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay (nhất là sau khi
ho, hắt hơi); Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng; Hạn chế tiếp xúc với người
mắc bệnh cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh khi không cần thiết; Tiêm
vaccine cúm mùa phòng bệnh; Thực hiện lối sống lành mạnh; ăn thức ăn đủ chất
dinh dưỡng để ngăn ngừa nhiễm vi rút cúm; tăng cường vận động thể lực, nâng cao
sức khỏe.
Cục Phòng bệnh cũng đề nghị người dân lưu ý: Khi có triệu chứng ho, sốt,
sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi, không tự ý làm xét nghiệm và mua thuốc điều trị tại
nhà mà cần liên hệ với cơ sở y tế để được tư vấn, khám và xử trí kịp thời.
Hoàng Ly (T/h)