Tiêm vắc xin phòng dại cho người dân tại Phòng Tiêm Sapo – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật. Ảnh: Trọng Thụ

Theo Cục phòng bệnh - Bộ Y tế, từ đầu năm 2025 đến nay bệnh dại có xu hướng gia tăng, đã có 12 ca tử vong do bệnh dại trên người.

Tại Cao Bằng theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh,  từ đầu năm 2025 đến nay ghi nhận 01 trường hợp tử vong do chó dại cắn, có 1.112 người bị chó nghi dại cắn đến tiêm phòng tại Phòng tiêm Sapo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật và Trung tâm Y tế các huyện, thành phố. Tuy nhiên hiện nay, một số người dân khi bị chó, mèo cắn vẫn còn chủ quan không đi tiêm vắc xin để phòng bệnh dại.

Bệnh dại có thời gian phát bệnh dài hay ngắn phụ thuộc vào vết cắn, vết cắn càng gần thần kinh trung ương như: đầu, mặt, cổ, vết thương càng nặng thì thời gian phát bệnh càng nhanh, thời gian ủ bệnh có thể kéo dài từ một vài ngày đến vài tháng. Trước khi phát bệnh từ 2 đến 4 ngày người bệnh có cảm giác đau nhức vết cắn, sưng tấy và kèm theo một số dấu hiệu như: bồn chồn, nóng nảy, cáu giận, la hét vô cớ, không kiềm chế được bản thân, có những hành động dữ dằn, bất thường. Sau đó người bệnh lên cơn co giật, co cứng toàn thân, sợ nước, sợ ánh sáng, giãn đồng tử... dần dần dẫn đến tử vong trong khoảng từ 4 - 10 ngày.

Bệnh dại là bệnh gây ra bởi một loại vi rút, người mắc bệnh dại chủ yếu là do chó, mèo, dơi, chuột mang mầm bệnh truyền sang người qua các vết cắn, vết cào, vết xước hay do tiếp xúc trực tiếp với nước dãi từ chó, mèo, liếm lên da bị trầy xước, da bị tổn thương trước đó. Triệu chứng ban đầu của bệnh thường do  rối loạn ý thức, sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng, dãn đồng tử… sau đó lên cơn co giật dẫn đến tử vong.

Vì vây, khi người bị chó, mèo cắn trước tiên cần phải rửa sạch vết thương bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, đồng thời đến ngay các cơ sở y tế để được tư vấn và tiêm vắc xin phòng bệnh dại.

Cách sơ cứu vết thương khi bị chó mèo cắn, phân loại mức độ vết thương để theo dõi.

Người bị chó, mèo cắn cần phải rửa vết thương bằng cồn y tế, xà phòng dưới vòi nước chảy, không được nặn máu, bôi các loại dầu cao vào vết cắn...

Khi bị chó, mèo dại hoặc nghi dại cắn, bệnh nhân cần được tiêm vắc xin phòng dại sớm trong vòng 2 ngày. Vắc xin phòng dại có tác dụng kích thích cơ thể tạo ra kháng thể đặc hiệu để trung hoà vi rút dại, làm cho vi rút dại không còn khả năng gây bệnh khi xâm nhập vào cơ thể con người. Tiêm vắc xin dại là biện pháp duy nhất để phòng bệnh có hiệu quả nhất.

Khi tiêm vắc xin phòng dại cần phải tiêm đủ liều theo chỉ định của bác sĩ, tiêm đủ 5 mũi tiêm. Ngoài ra trong thời gian tiêm tránh làm việc quá sức, không uống rượu, bia, tránh dùng các chất kích thích, không sử dụng thuốc làm giảm miễn dịch trong khi tiêm và 6 tháng sau tiêm vắc xin phòng bệnh dại.

Để chủ động phòng chống bệnh dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:

1. Người dân nuôi chó, mèo cần tiêm vắc xin phòng dại đầy đủ và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y; nuôi chó phải xích, nhốt, khi ra đường phải mang rọ mõm.

2. Không đùa nghịch, chọc phá chó, mèo.

3. Khi bị chó, mèo cắn cần:

- Rửa vết thương dưới vòi nước chảy ngay lập tức với xà phòng liên tục 15 phút; nếu không có xà phòng có thể xối rửa vết thương bằng nước thông thường. Sau đó, vết thương cần được rửa sạch với cồn 70% hoặc cồn iod; hạn chế làm dập vết thương và không băng kín vết thương.

- Kịp thời đến cơ sở y tế để khám, tư vấn và tiêm vắc xin phòng dại, huyết thanh kháng dại; tuyệt đối không tự chữa trị hoặc nhờ thầy lang chữa trị.

4. Truyền thông, hướng dẫn cho trẻ em cách phòng tránh chó, mèo cắn và thông báo ngay cho cha, mẹ hoặc người thân sau khi bị chó, mèo cắn.

Để phòng bệnh dại một cách hiệu quả, mọi người, mọi gia đình cần hạn chế nuôi chó, nếu nuôi chó cần phải xích, nhốt hoặc mang rọ mõm khi ra đường, cần tiêm phòng dại cho chó, mèo. Khi người nghi bị súc vật mắc dại cắn, cần phải xử lý ngay vết thương bằng xà phòng rồi rửa bằng nước sạch và đến ngay cơ sở y tế để được tư vấn, tiêm vắc xin phòng dại kịp thời.

                                                            Ngọc Anh