Viên chức Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tư vấn những điều cần biết về bệnh đái tháo đường cho người dân tại xã Trương Lương, huyện Hòa An. (Ảnh: Đức Giang)

Tại Việt Nam, tình trạng này cũng không ngoại lệ khi số ca mắc và tử vong do các BKLN ngày càng gia tăng, đặc biệt từ đầu năm 2025 đến nay. Điều đáng lo ngại là phần lớn người mắc BKLN không phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm do các biểu hiện thường âm thầm, khó nhận biết.

Việc tăng cường vận động thể chất và áp dụng chế độ dinh dưỡng lành mạnh chính là hai biện pháp hiệu quả và bền vững nhất để phòng ngừa BKLN. Hoạt động thể chất đều đặn không chỉ giúp kiểm soát cân nặng, điều hòa huyết áp, cải thiện tim mạch, đường huyết mà còn nâng cao sức khỏe tinh thần, giảm căng thẳng và tăng cường hệ miễn dịch.

Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo: Mỗi người trưởng thành nên duy trì ít nhất 150 phút hoạt động thể lực mức độ vừa phải mỗi tuần. Với trẻ em và thanh thiếu niên, thời gian vận động tối thiểu là 60 phút mỗi ngày. Những hình thức vận động đơn giản như: Đi bộ nhanh, đạp xe, tập thể dục buổi sáng, chơi thể thao hay chỉ đơn giản là vận động giữa giờ làm việc đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe.

Bên cạnh vận động, dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa BKLN. Một chế độ ăn hợp lý cần đảm bảo đủ năng lượng, đa dạng thực phẩm và cân đối giữa các nhóm chất. Người dân nên tăng cường sử dụng rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt và các thực phẩm ít qua chế biến. Đồng thời, cần hạn chế ăn mặn, giảm tiêu thụ đường, chất béo bão hòa và tránh sử dụng thực phẩm chế biến sẵn. Việc đọc nhãn thực phẩm trước khi mua, ăn đúng bữa và đủ bữa, uống đủ nước và hạn chế rượu, bia cũng là những thói quen cần được xây dựng trong cộng đồng.

Để tạo ra một môi trường sống lành mạnh và hỗ trợ phòng ngừa BKLN hiệu quả, không thể thiếu sự chung tay của gia đình, nhà trường, nơi làm việc và toàn xã hội. Gia đình là nơi hình thành lối sống đầu tiên cho mỗi cá nhân, từ thói quen ăn uống đến việc khuyến khích vận động hằng ngày. Trong khi đó, nhà trường cần đẩy mạnh giáo dục sức khỏe và tạo điều kiện để học sinh rèn luyện thể lực đều đặn.

Các doanh nghiệp có thể tổ chức các hoạt động thể thao, cải thiện bữa ăn giữa ca và môi trường làm việc tích cực. Chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng nên thúc đẩy truyền thông thay đổi hành vi, quy hoạch không gian công cộng phục vụ hoạt động thể chất và giám sát chặt chẽ các sản phẩm thực phẩm không lành mạnh.

Theo đó, việc tăng cường vận động thể chất và áp dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý là chiến lược thiết yếu trong phòng chống bệnh không lây nhiễm. Đây không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn cần sự phối hợp đồng bộ từ gia đình, trường học, cơ quan và toàn xã hội để xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, giảm thiểu gánh nặng y tế và nâng cao chất lượng cuộc sống cho mọi người.

Quốc Cường (T/h)