Thực hiện xử lý diệt muỗi và loại bỏ loăng quăng/bọ gậy là biện pháp hữu hiệu phòng, chống dịch bệnh Chikungunya.

Các triệu chứng của bệnh Chikungunia

Các triệu chứng của Chikungunia xuất hiện từ 4 đến 8 ngày (dao động từ 2 đến 12 ngày) sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Hầu hết các triệu chứng thường tự khỏi trong vòng từ 2 đến 7 ngày. Bệnh có triệu chứng đặc trưng gồm: sốt khởi phát đột ngột trên 38,50C, kèm theo đau khớp/viêm khớp nặng. Các triệu chứng phổ biến khác bao gồm: cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban. Đau khớp thường gây suy nhược và thường kéo dài vài ngày hoặc lâu hơn.

Nhóm bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh nặng hơn, bao gồm trẻ sơ sinh bị mắc bệnh khi sinh từ mẹ bị mắc bệnh hoặc bị mắc bệnh trong những tuần sau sinh, người lớn có bệnh lý nền. Khi đã khỏi bệnh, có khả năng miễn dịch với Chikungunya. Hiện không có thuốc kháng vi rút đặc hiệu để điều trị bệnh Chikungunya. Việc điều trị chủ yếu nhằm giảm các triệu chứng, bao gồm thuốc giảm đau khớp và thuốc hạ sốt.

Cảnh báo sự lây lan của bệnh Chikungunya

Theo thông tin của Tổ chức Y tế thế giới, bệnh Chikungunya được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1952 tại Tanzania (thuộc khu vực Đông Phi). Ngày 22/7/2025, Tổ chức Y tế Thế giới đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn được báo cáo tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte. Các đợt bùng phát này hiện đã lan sang một số khu vực của Châu Phi, Nam Á, Châu Âu.

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Quảng Đông đã ghi nhận đợt bùng phát Chikungunya với hơn 4.800 ca mắc bệnh Chikungunya, đây là đợt bùng phát dịch lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này. Tất cả các trường hợp đều ở mức độ nhẹ, không có trường hợp nghiêm trọng hoặc tử vong.

Cũng theo Bộ Y tế, từ đầu năm đến ngày 2/8, Singapore có báo cáo ghi nhận 17 ca mắc sốt do virus Chikungunya, nhiều hơn gấp đôi so với 8 ca cùng kỳ năm 2024; ít nhất 13 trường hợp từng đi tới những vùng đang bùng phát dịch ở nước ngoài.

 Bệnh có nguy cơ xâm nhập Việt Nam

Hiện nay, dịch bệnh Chikungunya đang có xu hướng gia tăng tại một số quốc gia trong khu vực, đặc biệt tại Trung Quốc. Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên do muỗi Aedes (véc tơ truyền bệnh) đang vào thời kỳ cao điểm có mật độ muỗi cao tại nhiều địa phương và thời điểm mùa hè nhiều khách du lịch đi và đến Việt Nam, nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh Chikungunya xâm nhập vào Việt Nam và lây lan nhanh trong cộng đồng dân cư.

Trước tình hình này, Bộ Y tế đề nghị cần tăng cường giám sát dịch bệnh tại cửa khẩu, cộng đồng, các điểm du lịch và các cơ sở y tế, đặc biệt đối với các trường hợp nhập cảnh từ vùng có dịch, để kịp thời phát hiện sớm và triển khai biện pháp phòng chống hiệu quả.

Tăng cường phòng, chống dịch bệnh Chikungunya

Ngay khi có thông tin ghi nhận sự gia tăng nhanh những ca bệnh tại Trung Quốc, ngày 08/8/2025, Cục Phòng bệnh Bộ Y tế đã ban hành Công văn số 975/PB-BTN chỉ đạo Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế các tỉnh, thành phố/Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành phố có hoạt động kiểm dịch y tế tăng cường kiểm dịch y tế tại cửa khẩu nhằm phát hiện kịp thời các trường hợp nghi ngờ, mắc bệnh, mang véc tơ truyền bệnh để quản lý, xử lý ngay tại cửa khẩu về tăng cường phòng chống
dịch bệnh Chikungunya. Ngày 10/8/2025, Bộ Y tế đã Ban hành Công văn số 5270/BYT-PB, chỉ đạo các Viện Vệ sinh dịch tễ/ Pasteur, Sở Y tế các tỉnh, thành phố, các Bệnh viện Trung ương trực thuộc Bộ Y tế chỉ đạo các cơ sở khám, chữa bệnh tổ chức tốt việc thu dung điều trị bệnh nhân, khai thác tiền sử bệnh, khám và điều trị kịp thời; đồng thời có kế hoạch phân cấp chuyên môn, tránh tình trạng quá tải bệnh viện. Triển khai công tác phòng chống dịch bệnh Chikungunya kết hợp với phòng chống sốt xuất huyết thông qua chiến dịch diệt lăng quăng/bọ gậy, đảm bảo tất cả các hộ gia đình tại vùng có dịch và có nguy cơ phải được kiểm tra, giám sát các bể, dụng cụ chứa nước, các vật dụng, đồ phế thải, nơi sinh sản của muỗi để tiến hành các hình thức tiêu diệt bọ gậy. Tổ chức giám sát muỗi truyền bệnh, thực hiện xử lý diệt muỗi và loại bỏ loăng quăng/bọ gậy tại khu vực cửa khẩu và cộng đồng dân cư khu vực biên giới và xây dựng kế hoạch phòng chống dịch bệnh Chikungunya tại các cửa khẩu; sẵn sàng nhân lực, vật tư, hóa chất, thiết bị, phương tiện để đáp ứng kịp thời trong trường hợp có dịch xảy ra. Đồng thời cập nhật báo cáo ca bệnh Chikungunya trên Hệ thống quản lý giám sát bệnh truyền nhiễm.

Để chủ động và tăng cường công tác phòng chống dịch Chikungunia, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Cao Bằng đã giao Khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm làm đầu mối, xây dựng kế hoạch để triển khai thực hiện các biện pháp phòng chống dịch bệnh Chikungunya, giao Khoa  Kiểm dịch y tế quốc tế xây dựng phương án tăng cường kiểm dịch y tế tại cửa khẩu, thực hiện việc giám sát chặt chẽ tất cả hành khách, phương tiện, hàng hóa nhập cảnh, nhập khẩu, đặc biệt với các đối tượng đến từ các khu vực đang có dịch bệnh nhằm phát hiện kịp thời các trường hợp nghi ngờ, mắc bệnh, mang véc tơ truyền bệnh để quản lý, xử lý ngay tại cửa khẩu. Chỉ đạo Khoa Dược - Vắc xin rà soát, chuẩn bị đầy đủ nhân lực, thuốc, vật tư, trang thiết bị và hóa chất phòng chống dịch, đảm bảo khả năng ứng phó kịp thời khi dịch xảy ra. Đồng thời giao Khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm chỉ đạo các Trung tâm Y tế tổ chức điều tra, xử lý triệt để các ổ dịch, không để lây lan, giám sát muỗi, véc tơ truyền bệnh tại các khu vực cửa khẩu và tại cộng đồng theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Thành lập các đoàn giám sát công tác phòng, chống dịch trên địa bàn, đặc biệt tại các khu vực có nguy cơ cao. Khoa Truyền thông, giáo dục sức khỏe đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe trên các phương tiện thông tin đại chúng về đặc điểm bệnh Chikungunya, triệu chứng điển hình, đường lây truyền và các biện pháp phòng chống để người dân chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống và kịp thời đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị đúng hướng dẫn.

Khuyến cáo phòng bệnh Chikyngunya

Để chủ động phòng, chống bệnh Chikungunya, Bộ Y tế khuyến cáo mạnh mẽ người dân thực hiện các biện pháp phòng bệnh sau:

Người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya: Cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe (như sốt cao đột ngột, đau khớp, nổi ban …) cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.

Người dân tại các hộ gia đình, khu dân cư, cần thực hiện tốt các nội dung sau:  Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng. Hàng tuần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa/bình bông; bỏ muối hoặc dầu hoặc hóa chất diệt ấu trùng vào bát nước kê chân chạn.

Hàng tuần loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá... Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày.

Đồng thời tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch. Khi bị sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.

Người dân khi đi du lịch, công tác tại các vùng bệnh Chikungunya đang tăng cao cần chủ động phòng ngừa tránh muỗi đốt. Chủ động theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng giống Chikungunya.

Mai Hoa (t/h)