Chế độ dinh dưỡng đa dạng là chìa khóa giúp phòng nguy cơ suy dinh dưỡng ở trẻ cũng như chậm phát triển trí tuệ về sau.

Vai trò của dinh dưỡng đối với sự phát triển trí tuệ ở trẻ

Trẻ em chậm phát triển trí tuệ là do sự thiếu hụt chất dinh dưỡng đầu đời dựa trên hai yếu tố đó là thời điểm thiếu hụt chất dinh dưỡng và nhu cầu của bộ não đối với chất dinh dưỡng đó. Nguy cơ thiếu sắt thay đổi theo độ tuổi của trẻ và tỷ lệ mắc cao nhất được thấy ở thời kỳ bào thai, trẻ sơ sinh. Do đó, các phụ nữ mang thai được khuyến nghị bổ sung sắt và axit folic nhằm phòng ngừa các dị tật ống thần kinh bẩm sinh. Thời điểm bổ sung sắt và axit folic lý tưởng theo các chuyên gia sản khoa là từ trước khi có kế hoạch mang thai tối thiểu 3 tháng.

Bên cạnh đó, các chất dinh dưỡng trong chế độ ăn của trẻ đều quan trọng đối với sự phát triển và chức năng của não, nhưng một số chất dinh dưỡng có tác dụng đặc biệt đáng kể trong quá trình phát triển ban đầu. Ảnh hưởng của sự thiếu hụt chất dinh dưỡng đối với bộ não đang phát triển có thể trở thành yếu tố nguy cơ khiến trẻ chậm phát triển trí tuệ.

Chế độ dinh dưỡng cần thiết để giúp trẻ phát triển tư duy

Hãy ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng ngay khi phát hiện có thai: Điều chỉnh bất kỳ sự thiếu hụt dinh dưỡng nào có thể mắc phải và duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh. Chủ động uống vitamin nếu có kế hoạch mang thai, đặc biệt là chất sắt và axit folic.

Cho con bú sữa mẹ nếu có thể: Song song đó, bà mẹ cũng cần đảm bảo tiếp tục ăn một chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng, đặc biệt chú trọng đến a xít béo không no (DHA), sắt và kẽm. Bên cạnh đó, lên kế hoạch cho trẻ bắt đầu bổ sung sắt khi được 4 tháng nếu cho con bú theo chỉ dẫn của bác sĩ nhi khoa. Nếu cho trẻ bú sữa công thức, hãy sử dụng sữa có bổ sung sắt và DHA.

Đối với trẻ bú sữa mẹ và cả trẻ bú sữa công thức, hãy bắt đầu cho trẻ ăn dặm khoảng 6 tháng tuổi. Nguồn cung cấp sắt và kẽm từ sữa mẹ sẽ giảm trong khi nhu cầu của trẻ đối với những chất dinh dưỡng này lại không ngừng tăng lên sau thời điểm này. Nên chú trọng bổ sung thịt, ngũ cốc, tăng cường sắt và kẽm, bên cạnh các chất dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ tập ăn dặm trong chế độ ăn uống hàng ngày.

Trong những năm chập chững biết đi, trẻ có thể trở nên kén ăn, hạn chế khẩu phần ăn và các chất dinh dưỡng nhận được hàng ngày. Lúc này, cha mẹ cần áp dụng tư duy “mỗi miếng ăn đều có giá trị”, tập trung vào các bữa ăn chính và đồ ăn nhẹ cung cấp nhiều loại thực phẩm có hương vị, món ăn và kết cấu mới; các nguồn chất béo lành mạnh, đặc biệt là cá, để giúp trẻ phát triển trí tuệ một cách tối ưu. Trái lại, cần cẩn thận với quá nhiều đồ ngọt và đồ ăn vặt, vì chúng có thể làm mất đi các chất dinh dưỡng quan trọng đối với sức khỏe não bộ của trẻ nhỏ.

Trong thời thơ ấu và thanh thiếu niên, tập trung vào chất lượng của chế độ ăn uống. Cha mẹ chú trọng chọn lựa thực phẩm lành mạnh, bổ dưỡng, cụ thể là nhằm mục tiêu các loại thịt, cá, đậu, ngũ cốc giàu chất dinh dưỡng, chất béo thực vật, trứng, bơ, hạt, nhiều trái cây và rau quả để duy trì chế độ ăn đa dạng mỗi ngày cho trẻ.

Sự phát triển não bộ khỏe mạnh của trẻ bắt đầu rất sớm từ giai đoạn bào thai và tiếp tục trong suốt thời thơ ấu. Lúc này, chế độ dinh dưỡng đa dạng, đầy đủ các chất thiết yếu cho não là chìa khóa cho trẻ cơ sở tăng trưởng toàn diện, phòng nguy cơ suy dinh dưỡng ở trẻ cũng như chậm phát triển trí tuệ về sau.

Bên cạnh việc thay đổi chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và vận động, chúng ta cần bổ sung thêm các vi chất cần thiết như: Kẽm, Selen, Crom, vitamin B1 và B6, vitamin C... để cải thiện vị giác, ăn ngon, đạt chiều cao và cân nặng đúng chuẩn, hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Việc cải thiện triệu chứng có thể diễn ra trong thời gian dài nên khuyến cáo cha mẹ cần kiên trì khi bổ sung vi chất cho trẻ kể cả qua đường ăn uống hay các thực phẩm chức năng. Đặc biệt, việc dùng thực phẩm chức năng nên chọn các loại có nguồn gốc tự nhiên dễ hấp thụ, không dùng đồng thời nhiều loại hoặc thay đổi liên tục các loại thực phẩm chức năng.

Đức Giang (St)