Tiêm vắc xin phòng bệnh sởi cho trẻ tại Trạm Y tế phường Duyệt Trung, Tp. Cao Bằng
Các dấu hiệu nhận biết bệnh sởi ở trẻ
Bệnh sởi hình thành do vi rút siêu vi sởi nằm ở mũi và họng của người bệnh, vì vậy bệnh lây từ người bệnh sang người lành qua hô hấp cụ thể các đường lây như: khi người bệnh nói chuyện, hắt hơi, ho,… vi rút sởi sẽ theo ra ngoài không khí bằng những giọt nước nhỏ, người hít phải sẽ bị lây nhiễm. Những giọt nước đó dính vào đồ đạc xung quanh, khi sờ vào những đồ đạc ấy và đưa tay lên mũi, miệng cũng sẽ bị lây bệnh.
Sau khi trẻ tiếp xúc với người bị sởi từ 1 - 3 tuần, có thể xuất hiện những dấu hiệu sau:
- Triệu chứng viêm long: Kéo dài 2 - 4 ngày, trẻ sốt cao liên tục, viêm long đường hô hấp trên và kết mạc, đôi khi có cả viêm thanh quản, có thể xuất hiện hạt Koplik ở bề mặt niêm mạc má (phía trong miệng, ngang răng hàm trên).
- Triệu chứng toàn phát: Kéo dài 2 - 5 ngày, trẻ hết sốt, bắt đầu phát ban, hồng ban dạng sẩn, khi căng da thì ban biến mất, xuất hiện từ sau tai, sau gáy, trán, mặt, cổ lan dần đến thân mình và tứ chi, cả lòng bàn tay và bàn chân.
- Triệu chứng hồi phục bệnh: Ban nhạt màu dần rồi chuyển sang màu xám, bong vảy phấn sẫm màu, để lại vết thâm vằn như da hổ và biến mất theo thứ tự lúc xuất hiện. Có thể có ho kéo dài 1 - 2 tuần sau khi hết bệnh.
Sau khi mắc bệnh sởi, trẻ thường bị suy giảm miễn dịch nên dễ bị bội nhiễm và gây nhiều biến chứng nguy hiểm như: viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, thậm chí có thể viêm não dễ dẫn đến tử vong, bệnh đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng.
Các triệu chứng của bệnh sởi rất dễ nhầm với biểu hiện của bệnh Rubella (hay còn gọi là bệnh sởi Đức). Hơn nữa các phát ban của sởi có thể nhầm với các phát ban dạng dị ứng, do vậy bệnh nhân thường chủ quan.
Các biến chứng của bệnh sởi
Biến chứng đường hô hấp thường là viêm phế quản, viêm phế quản phổi, viêm thanh quản. Các biến chứng này do bội nhiễm, thường xuất hiện sau thời kỳ hay cuối thời kỳ mọc ban. Diễn biến bệnh thường là ho, sốt, nghe phổi có ran phế quản, bạch cầu tăng, khó thở, tím tái.
Viêm phổi: Bệnh nhân bị bội nhiễm các loại vi khuẩn khác, thời điểm xuất hiện biến chứng thường muộn sau khi phát ban hoặc có thể đồng thời trong khi phát ban.
Triệu chứng khi bị viêm phổi là: Sốt cao, khi nghe phổi thấy ran nổ, công thức máu thấy bạch cầu tăng cao, trên phim X-quang thấy hình ảnh nốt mờ rải rác ở hai trường phổi.
Biến chứng thần kinh: Đây là biến chứng nguy hiểm của bệnh sởi.
Viêm não - màng não - tủy cấp: Là biến chứng nguy hiểm gây tử vong và di chứng cao, thường gặp ở trẻ lớn. Triệu chứng bệnh khởi phát đột ngột, người bệnh sốt cao vọt, có thể co giật, rối loạn ý thức như: hôn mê, liệt nửa người hoặc một bên chi, liệt dây thần kinh số III, VII.
Viêm màng não: Thường là viêm màng não kiểu thanh dịch và viêm màng não mủ sau viêm tai do bội nhiễm.
Biến chứng tai- mũi - họng, vùng khoang miệng: Thường gặp là viêm mũi họng bội nhiễm, viêm tai và viêm tai xương chũm. Viêm niêm mạc miệng hay xảy ra ở giai đoạn đầu của bệnh sởi là do virus sởi, thường hết cùng với ban. Biến chứng có thể xảy ra ở giai đoạn muộn của bệnh sởi, thường do bội nhiễm.
Biến chứng mắt - loét giác mạc: Có thể gặp ở trẻ em bị suy dinh dưỡng, thiếu vitamin A, biến chứng này có thể để lại di chứng mù vĩnh viễn.
Các biện pháp phòng bệnh
Biện pháp phòng bệnh sởi hiệu quả nhất là tiêm vắc xin sởi. Trẻ cần được tiêm 2 mũi. Mũi thứ nhất được tiêm khi trẻ 9 tháng tuổi, mũi thứ hai được tiêm khi trẻ 18 tháng tuổi. Không có vắc xin nào có hiệu quả bảo vệ 100%. Nếu trẻ được tiêm một mũi vắc xin sởi lúc 9 tháng tuổi, chỉ có 80 - 85% trẻ có đáp ứng miễn dịch. Nếu trẻ được tiêm thêm mũi vắc xin sởi thứ hai lúc 18 tháng tuổi thì tỷ lệ bảo vệ là 90 - 95%. Sau khi mắc sởi hoặc sau khi được tiêm đủ 2 mũi vắc xin theo lịch tiêm chủng thì miễn dịch bền vững suốt đời.
Để phòng tránh biến chứng của bệnh sởi, khi thấy trẻ bị sốt, phát ban dạng sởi, kèm theo các biểu hiện suy hô hấp, khó thở, cần đưa đến ngay cơ sở y tế để theo dõi, điều trị, không nên tự dùng kháng sinh điều trị tại nhà cho trẻ.
Mai Hoa