Dấu hiệu sớm phát hiện bệnh rối loạn tâm thần

10/10/2023

Rối loạn tâm thần là loại bệnh rất phổ biến trong xã hôi, cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Nhiều người cho rằng rối loạn tâm thần không phải là bệnh phổ biến, chủ yếu gặp ở người từng chấn thương vùng đầu hoặc do bẩm sinh. Tuy nhiên, trung bình có đến 1 trong 5 người trưởng thành gặp tình trạng này trong bất kỳ thời điểm nào trong cuộc đời. Bệnh có thể ảnh hưởng tạm thời hoặc lâu dài, vì thế cần sớm phát hiện để điều trị, giúp người bệnh cải thiện triệu chứng cũng như có chất lượng cuộc sống tốt hơn.

Khám, tư vấn sức khỏe tâm thần cộng đồng tại xã Yên Thổ, huyện Bảo Lâm

Rối loạn tâm thần là nhóm bệnh chỉ chung cho tình trạng rối loạn sức khỏe tâm thần, ảnh hưởng đến tâm trạng, suy nghĩ, hành động của con người. Một số ví dụ bệnh rối loạn tâm thần như: rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn ăn uống, tâm thần phân liệt...

Dù ở nhiều dạng khác nhau nhưng bệnh rối loạn tâm thần đều gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe và cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Cần sớm điều trị để người bệnh hòa nhập cuộc sống tốt hơn, cải thiện các mối quan hệ và chất lượng cuộc sống.

Theo thống kê của Bộ Y tế, có gần 15 triệu người Việt Nam mắc 10 rối loạn tâm thần thường gặp, đặt ra nhiều thách thức trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tâm thần. Theo đó, tỷ lệ tâm thần phân liệt là 0,47% dân số. Trong đó trầm cảm, lo âu chiếm tỷ lệ cao, tới 5 - 6% dân số, còn lại là các rối loạn tâm thần khác như rối loạn cảm xúc lưỡng cực, rối loạn tâm thần liên quan tới sử dụng rượu bia, ma túy và các chất gây nghiện khác…

Đối với trẻ em, các vấn đề sức khỏe tâm thần vào khoảng 12%, tương đương hơn 3 triệu trẻ cần chăm sóc sức khỏe tâm thần. Đáng chú ý, trầm cảm là căn bệnh thứ 2 gây hại đến sức khỏe và làm suy giảm sức lao động của con người chỉ sau tim mạch.

Rối loạn hành vi hay tâm thần được đặc trưng bởi rối loạn trong tư duy, cảm xúc hay hành động, không phù hợp với những chuẩn mực văn hóa xã hội. Trong hầu hết trường hợp các triệu chứng gây lo lắng, phiền muộn và ảnh hưởng đến hoạt năng của con người.

Có nhiều loại rối loạn tâm thần khác nhau, với các biểu hiện khác nhau. Chúng thường được đặc trưng bởi sự kết hợp của những suy nghĩ, nhận thức, cảm xúc, hành vi và mối quan hệ bất thường với người khác.

Rối loạn tâm thần bao gồm: Trầm cảm, rối loạn cảm xúc lưỡng cực, tâm thần phân liệt và các rối loạn tâm thần khác, mất trí nhớ, thiểu năng trí tuệ và rối loạn phát triển bao gồm tự kỷ.

Các nguyên nhân gây ra rối loạn tâm thần còn chưa được hiểu rõ, nhưng có thể hiểu đó là tác động của sự kết hợp bởi các nhân tố sinh học, tâm lý và xã hội như các sự kiện gây stress trong cuộc sống, hoàn cảnh gia đình khó khăn, các bệnh về não, do gen hay di truyền và các bệnh cơ thể.

Rối loạn tâm thần gây ra các triệu chứng mà người bệnh hoặc những người xung quanh có thể nhận thấy như sau:

Ở giai đoạn sớm: Bệnh nhân gặp vấn đề về giấc ngủ và có những biểu hiện như thay đổi tính cách, nếp sinh hoạt hằng ngày, cách nghĩ, cách nói.

Giai đoạn loạn thần - giai đoạn mà các rối loạn tâm thần phát triển đầy đủ như bỏ nhà, bỏ việc, trầm cảm, lo âu… hoặc các triệu chứng loạn thần đặc trưng cho bệnh tâm thần phân liệt.

Giai đoạn phục hồi: đây là giai đoạn mà những triệu chứng thuyên giảm hoặc mất đi, bệnh nhân cảm thấy khó khăn trong việc trở về bình thường.

Các dấu hiệu sớm cụ thể thay đổi tùy thuộc vào từng rối loạn. Những người có một hoặc hơn một trong những triệu chứng trên nên đi khám chuyên khoa tâm thần nếu chúng tồn tại dai dẳng, gây phiền muộn đáng kể, hoặc ảnh hưởng đến cuộc sống thường nhật. Hầu hết trường hợp, các rối loạn tâm thần đều có thể được chẩn đoán và điều trị có hiệu quả.

Mai Hoa