Thực hiện khám chữa bệnh BHYT tại Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Cao Bằng. Ảnh: Trọng Thụ

Chính sách BHYT được Đảng và Nhà nước ta tổ chức thực hiện từ năm 1992; năm 2008, Luật BHYT số 25/2008/QH12 đã được Quốc hội khóa XII thông qua. Cùng với sự phát triển và ngày càng hoàn thiện của chính sách BHYT, tỷ lệ người dân tham gia BHYT tăng dần qua các năm.

 Nếu như các năm 2009, 2015 độ bao phủ BHYT lần lượt đạt 57% và 74,7% dân số, thì đến hết tháng 5/2022, độ bao phủ đã đạt khoảng 88% dân số, tương ứng trên 86,2 triệu người tham gia, từng bước hiện thực hóa mục tiêu bao phủ BHYT toàn dân.

Thực tiễn cho thấy, nhờ tham gia BHYT, nhiều trường hợp không may bị tai nạn, ốm đau đã vượt qua giai đoạn khó khăn khi được quỹ BHYT chi trả các chi phí khám và điều trị bệnh, thậm chí có nhiều người bệnh được quỹ BHYT chi trả chi phí khám chữa bệnh (KCB) lên tới hàng tỷ đồng/01 đợt điều trị.

Song hành với đó, việc đảm bảo quyền lợi khám chữa bệnh cho người có thẻ BHYT đã đạt được nhiều kết quả tiến bộ. Hằng năm, có hơn 100 triệu lượt người khám chữa bệnh BHYT được đảm bảo quyền lợi. Quỹ BHYT đã góp phần thay thế hiệu quả cơ chế tài chính về y tế, chính sách BHYT đã bảo đảm nguyên tắc chia sẻ rủi ro giữa những người tham gia.

Tại Cao Bằng BHYT được triển khai tại tỉnh từ năm 1992, trải qua 30 năm xây dựng và phát triển, BHYT đã thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước, góp phần ổn định đời sống nhân dân. Năm 1993, toàn tỉnh mới chỉ có 24.917 người tham gia BHYT, đến năm 2022 toàn tỉnh đã có 511,377 người tham gia BHYT đạt tỷ lệ trên 95% dân số, tăng 0,07% so với năm 2021.

Trong năm 2021, Bảo hiểm xã hội tỉnh đã thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT cho trên 610.000 lượt người với tổng chi khám chữa bệnh BHYT phát sinh tại tỉnh là trên  310 tỷ đồng, chiếm 98% tổng dự toán năm 2021 được Thủ tướng Chính phủ giao. Trong 6 tháng đầu năm 2022, thực hiện giám định, thanh toán cho khoảng trên 280 nghìn lượt khám chữa bệnh, với tổng chi phí khám chữa bệnh BHYT trên 140 tỷ đồng, chiếm khoảng 40,26% tổng mức dự toán chi khám chữa bệnh được Thủ tướng Chính phủ giao. Trong những năm qua, Cao Bằng là địa phương thường xuyên bảo đảm cân đối quỹ KCB BHYT, đồng thời vẫn đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT và tạo điều kiện thuận lợi cho ngành y tế thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, nhất là trong tình hình dịch bệnh COVID-19.

Hiện nay, BHXH tỉnh đang ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT với 21 cơ sở khám chữa bệnh tuyến tỉnh và huyện (trong đó có 03 cơ sở y tế tư nhân), phối hợp với Sở Y tế đưa khám chữa bệnh BHYT đến 161/161 Trạm Y tế xã, phường, thị trấn để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi đi khám chữa bệnh BHYT, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.

Việc người dân tham gia BHYT được xem là một hình thức tiết kiệm "đóng góp khi lành để dành khi ốm", nhằm giảm bớt gánh nặng về kinh tế khi không may bị ốm đau, bệnh tật, kể cả những bệnh hiểm nghèo, chi phí lớn. Tham gia BHYT, mọi người dân đều được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản mà không phụ thuộc vào khả năng chi trả của mình.

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, mỗi năm Quỹ BHYT chi trả từ 100.000 đến 105.000 tỷ đồng cho việc khám chữa bệnh BHYT, trong đó rất nhiều trường hợp người bệnh được chi trả lên tới nhiều tỷ đồng/năm. Ngoài việc chi trả chi phí khám chữa bệnh thông thường, Quỹ BHYT còn chi trả cho nhiều người mắc các bệnh hiểm nghèo, bệnh mạn tính như: bệnh rối loạn đông máu di truyền, ung thư, tim mạch, suy thận... Vì vậy, từ nhiều năm nay, thẻ BHYT đã được phần lớn người dân coi như "phao cứu sinh", là "thẻ hộ mệnh" không thể thiếu của mỗi người.

Bà Nguyễn Thị Huyền, Tổ 14, phường Sông Hiến, Thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng tâm sự: Tôi cả điều trị và chạy thận đến nay là 20 năm rồi nhưng may nhờ có thẻ BHYT thành ra cũng đỡ rất nhiều chi phí cho gia đình. Nếu như không có thẻ BHYT thì đối với những bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo sẽ cực kỳ khó khăn, những bệnh nhân bình thường chỉ một lần khám bệnh thôi đã mất bao nhiêu tiền rồi, đây mình lại là bệnh nhân hiểm nghèo nữa. BHYT giống như là một vị cứu cánh cho người bệnh, nhất là những người bị bệnh hiểm nghèo, ốm đau dài ngày.

Quyền lợi hưởng BHYT của người tham gia ngày càng được mở rộng ở cả phạm vi và mức hưởng BHYT. Chất lượng khám chữa bệnh BHYT cũng ngày càng cải thiện, người dân được tiếp cận nhiều dịch vụ y tế hiện đại, thuốc mới, hiệu quả cao, giúp nhiều người vượt qua ốm đau bệnh tật.

Danh mục thuốc được Quỹ BHYT thanh toán đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người có thẻ BHYT với hơn 1.000 hoạt chất hóa dược, sinh phẩm và trên hàng trăm thuốc đông y, thuốc từ dược liệu. Trong đó, có nhiều thuốc điều trị ung thư, thuốc điều trị bệnh hiếm, thuốc điều trị bệnh máu không đông, thuốc tim mạch đa dạng… người bệnh được chỉ định sử dụng dài ngày, có thuốc dùng suốt đời cho quá trình điều trị bệnh.

Mặc dù các thuốc điều trị cho các bệnh hiểm nghèo đều là các thuốc đắt tiền, có giá lên đến hàng chục triệu đồng cho một liều sử dụng nhưng vẫn được Quỹ BHYT thanh toán. Danh mục thuốc BHYT hiện nay đã cơ bản đáp ứng nhu cầu điều trị đối với các bệnh hiểm nghèo.

Ngoài các chi phí về thuốc, người tham gia BHYT còn được Quỹ BHYT chi trả các chi phí dịch vụ kỹ thuật (với hơn 9.000 dịch vụ), vật tư y tế. Trong đó có các phẫu thuật, thủ thuật cao, chi phí lớn như: phẫu thuật bằng robot, phẫu thuật thay khớp, thay đĩa đệm cột sống, đặt máy tạo nhịp tim… Đáng chú ý, một số loại vật tư y tế được quỹ BHYT thanh toán có giá trị lên đến hàng trăm triệu đồng.

Riêng đối với chi phí ngày giường điều trị nội trú, Quỹ BHYT sẽ thanh toán căn cứ vào hạng bệnh viện và loại giường điều trị đã sử dụng. Mức chi phí bình quân ngày giường điều trị Quỹ BHYT đang thanh toán trung bình một đợt điều trị khoảng 6 ngày, với số tiền giường trung bình một đợt điều trị nội trú khoảng 1,2-1,3 triệu/lượt.

Đối với các trường hợp phải chăm sóc đặc biệt sẽ được Quỹ BHYT thanh toán lên tới hàng chục triệu đồng/một đợt điều trị, thậm chí có trường hợp số tiền giường được thanh toán lên đến hằng trăm triệu đồng.

Điều dưỡng Hoàng Minh Phương - Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc - Đơn vị Thận nhân tạo, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng cho biết: Hiện tại ở khoa chúng tôi có hơn 100 bệnh nhân thận nhân tạo đang điều trị. Bệnh nhân phải đi lọc máu 3 lần/tuần, chi phí điều trị trung bình cho 1 bệnh nhân trong 1 tháng khoảng từ 9 - 11 triệu đồng. Chi phí ấy rất lớn vì hầu hết các bệnh nhân ở đây do tình trạng bệnh lý nên họ bị suy giảm về sức khỏe và khả năng lao động. Những chi phí mà họ phải chi trả cho việc chữa bệnh đều trông chờ vào trợ cấp của gia đình, may mà các bệnh nhân ở đây đều có thẻ BHYT. BHYT là chiếc phao cứu sinh đối với những người nghèo và những bệnh nhân phải điều trị dài ngày.

Có thể thấy, tham gia BHYT, mọi người dân đều được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản mà không phụ thuộc vào khả năng chi trả của mình. Vì thế, hơn lúc nào hết, người dân cần nhận thức rõ được lợi ích khi tham gia BHYT, giúp hạn chế rủi ro về tài chính cho bản thân, gia đình, đồng thời chia sẻ bớt khó khăn cho cộng đồng nếu một ai đó không may mắc bệnh.

Mai Hoa