Đoàn Thanh niên phường Hợp Giang thực hiện dọn vệ sinh môi trường sau mưa lũ, ngập lụt

Trong và sau mùa mưa bão, vô số vi sinh vật từ đất, bụi, rác, chất thải… hòa vào dòng nước, làm ô nhiễm môi trường và lây lan bệnh tật, điều kiện vệ sinh không đảm bảo, thiếu nước sạch, khi đó mầm bệnh từ các vùng nước ngập đọng, từ xác súc vật chết bị thối rữa tiếp tục lây lan nên có nguy cơ làm bùng phát dịch bệnh. Thực tế đã chứng minh rằng ở các vùng, các địa phương sau mưa bão, các ổ dịch bệnh truyền nhiễm có thể xảy ra như: tiêu chảy, đau mắt đỏ, viêm đường hô hấp, nấm kẽ chân, cúm, sốt xuất huyết, nhất là các bệnh lây truyền qua đường tiêu hóa như tiêu chảy, tả, lỵ, thương hàn… gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Vì vậy ngay khi nước rút, cần thực hiện các biện pháp xử lý nước và môi truờng để tránh ô nhiễm ảnh hưởng đến sức khoẻ. Ngành Y tế khuyến cáo nhân dân các biện pháp xử lý nước và vệ sinh môi trường như sau:

Các biện pháp xử lý môi trường

- Nước rút đến đâu các gia đình làm vệ sinh nhà cửa và huy động cộng đồng làm vệ sinh môi truờng đến đó, vì nếu không làm kịp thời thì sẽ khó đẩy được phù sa ra khỏi nhà, sân và đường đi.

- Khi nước rút hết, môi trường ô nhiễm nặng nề, có mùi tanh thối do xác súc vật, côn trùng, cây cối thối rữa. Cần khơi thông cống rãnh, lấp vũng nước đọng, chôn lấp xác súc vật chết và tẩy uế.

- Dọn dẹp vệ sinh nhà cửa, phơi khô quần áo, không treo mắc quần áo ẩm ướt vào một chỗ dễ làm nơi trú ẩn cho muỗi.

- Làm vệ sinh và tu sửa nhà tiêu (nếu không hỏng nặng). Nếu nhà tiêu hỏng nặng, chọn nơi cao ráo xa nhà, xa giếng (20m) đào hố đi tạm rồi lấp đất, ngăn chặn côn trùng, súc vật tiếp xúc với phân, chờ một vài tuần sửa lại nhà tiêu.

Trung tâm Y tế Thành phố Cao Bằng phun khử trùng xử lý môi trường tại các nhà hàng, khách sạn trên địa bàn Thành phố bị ngập lụt do mưa bão . Ảnh:  Nguyễn Khoa

Xử lý rác trong khi ngập lụt

Đối với các lán trại cho người dân sơ tán tránh bão lụt, nên đào các rãnh có chiều rộng 1 m; chiều dài 1,5m; sâu 2 m. Rác được đổ vào rãnh, hàng ngày rắc một lớp đất lên mặt rác. Một hố như vậy có thể dùng cho 200 người trong một tuần rồi lấp bằng một lớp đất dày 40 cm lèn chặt. Nếu có điều kiện có thể cung cấp các thùng
đựng rác thể tích từ 50 đến 100 lít cho 12 - 25 người dùng tại các khu vượt lũ. Khi đầy thùng phải mang đi chôn hoặc đốt. Rác thải y tế phải được đốt hàng ngày.

Nếu thời gian ngập lụt kéo dài, có thể tổ chức các ghe, thuyền đi đến từng nhà thu gom rác về nơi xử lý tập trung.

Xử lý xác súc vật chết

- Tính toán lượng xác súc vật chết: Khảo sát để ước lượng số lượng xác súc vật chết cần xử lý.

- Vị trí chôn xác súc vật: tốt nhất là chôn ở ngoài đồng, xa các nguồn nước (ao, sông, hồ...) ít nhất 50m. Có thể chôn xác súc vật ở trong vườn nhưng cần lưu ý là phải cách xa các giếng nước ít nhất 30m và phải xử lý kỹ bằng hoá chất khử trùng tẩy uế.

- Đào hố chôn: sao cho tất cả xác súc vật được vùi sâu dưới đất ít nhất 0,8m. Chuyển toàn bộ xác súc vật và hớt một lớp đất khoảng dày khoảng 10cm chỗ
xác súc vật nằm cho vào hố chôn. Đổ 2 - 3 kg vôi bột 29 lên trên, hoặc phun dung dịch hoá chất khử trùng, tẩy uế (Crezil, Cloramin...) nồng độ cao (có thể tới 100mg/lCloramin B 27%) rồi lấp đất, lèn chặt. Cắm biển báo hiệu nơi chôn xác súc vật để tránh bị đào bới.

- Khử trùng nơi có xác súc vật: sau khi chuyển xác súc vật đi chôn phải phun thuốc khử trùng hoặc rắc vôi bột vào chỗ đó. Nếu không có vôi bột hay hoá
chất khử trùng thì có thể tập trung rác (khô) vào chỗ đó và đốt.

- Kiểm tra nơi chôn xác súc vật: Hàng ngày phải kiểm tra nơi chôn xác súc vật xem có bị súc vật hoặc chuột bọ đào bới hay không. Nếu phát hiện có mùi hôi
thối hoặc bị đào bới thì phải lấp lại và rào chắn.

Xử lý các giếng nước để ăn, uống và sinh hoạt

Giếng khơi: Dù đã dùng ni lông và nắp bịt miệng giếng, nước trong giếng vẫn bị ô nhiễm rất nặng vì nắp và ni lông chỉ ngăn rác, cặn vào giếng chứ không ngăn được nước bẩn vào giếng. Quá trình xử lý nước được tiến hành theo 3 bước sau đây:

Bước 1. Thau rửa giếng nước: Khơi thông tất cả các vũng nước xung quanh khu vực giếng. Tháo bỏ nắp và ni lông bịt miệng giếng. Trước khi làm trong và khử trùng phải tiến hành thau vét giếng. Dùng nước giếng dội lên thành cho trôi hết đất cát và rác bám trên thành giếng và sàn giếng.

Nếu giếng ngập lụt, nước đục: Phải tiến hành thau vét giếng. Múc cạn nước và
vét hết bùn cặn. Nếu không thể thau vét được thì có thể áp dụng biện pháp xử lý tạm thời: múc vài chục lít lên bể chứa rồi đánh phèn và khử trùng, dùng hết làm
mẻ khác, chờ vài ngày sau mức nước giếng xuống thấp tiến hành thau rửa.
Trường hợp không có phèn chua để làm trong nước: làm một bể lọc cát tạm thời bằng một thùng, xô hay vại thể tích khoảng 20 - 30 lít. Đục một lỗ đường
kính 1cm trên thành cách đáy thùng 5cm, cho một ít đá hoặc gạch vỡ lót ở đáy, đặt một mảnh bao tải gai lên trên rồi đổ cát dày khoảng 25 - 30cm. Đổ nước giếng vào cho đến khi nước chảy ra trong thì lấy để khử trùng.

Nếu giếng bị ngập nhưng nước lụt không tràn vào giếng và nước giếng trong: Vẫn phải khử trùng trước khi sử dụng. Nếu điều kiện cho phép thì múc cạn và thau rửa, nếu không thì có thể tiến hành khử trùng ngay nước trong giếng để sử
dụng. Một vài tuần sau tiến hành thau rửa giếng.

Bước 2. Làm trong nước giếng: Dùng phèn chua (loại thường dùng là phèn nhôm)
với liều lượng 50g/1m3 nước, nếu nước đục nhiều có thể cho lượng phèn tối đa tới 100g/1m3. Hoà tan hết lượng phèn cần thiết vào một gầu nước, tưới đều lên
giếng nước, thả gầu chìm sâu xuống nước rồi kéo mạnh lên khoảng 10 lần rồi để 30 phút đến 1 giờ cho cặn lắng hết thì tiến hành khử trùng.

Bước 3. Khử trùng giếng nước: Tính lượng Cloramin B cần thiết cho giếng nước
trên cơ sở nồng độ cần thiết là 10g/m3. Có thể dùng một số hoá chất khác như: Clorua vôi 20% (13g/m3), hoặc Clorua vôi 70% (4g/m3). Múc một gầu nước, hoà lượng hoá chất nói trên vào nước, lưu ý phải khuấy cho tan hết. Tưới đều gầu
nước này vào giếng. Thả gầu cho chìm sâu đến nửa cột nước rồi kéo lên kéo xuống khoảng 10 lần. Nếu không ngửi thấy mùi Clo trong nước thì cho thêm khoảng 1/3
thìa canh bột hóa chất trên vào giếng và khuấy đều, cho thêm đến khi nào nước giếng có mùi Clo thì thôi. Dùng nước giếng này dội lên thành giếng để khử trùng, sau đó để khoảng 30 phút là có thể dùng được.

Nước đã khử trùng bằng Cloramin như trên vẫn phải đun sôi mới được uống. Trong trường hợp không có hoá chất khử trùng, chỉ ăn uống nước đã đun sôi 10 phút trở lên và không ăn các loại rau sống rửa bằng nước chưa khử trùng.

Đối với giếng khoan: Bơm hết nước đục và bơm tiếp 15 phút nữa bỏ nước đi sau đó có thể sử dụng được. Cần chú ý làm vệ sinh bơm, sàn giếng.

Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong khi ngập lụt

Trong khi ngập lụt, các loại lương thực, thực phẩm rất dễ bị hư hỏng hoặc ô nhiễm bởi hoá chất độc, vi sinh vật gây bệnh, vì vậy công tác vệ sinh an toàn thực phẩm cần được đặc biệt chú trọng. Các loại thực phẩm phải được nấu chín trước khi ăn, không sử dụng thực phẩm ôi thiu, nên ăn ngay sau khi nấu. Trong khi lũ lụt không ăn rau sống. Trong trường hợp không có điều kiện để đun nấu tốt nhất là sử dụng các loại mì ăn liền đóng gói,thức ăn đóng hộp, nước uống đóng chai còn nguyên vẹn. Nước dùng cho ăn uống phải được khử trùng và đun sôi. Các nguồn thực phẩm cứu trợ phải có nguồn gốc và còn hạn sử dụng.

Để phòng, chống các dịch bệnh dễ gặp trong mùa mưa bão, ngành Y tế khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp đảm bảo vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, chú trọng an toàn thực phẩm, nâng cao sức đề kháng của cơ thể:

1. Thực hiện ăn chín uống chín, đảm bảo an toàn thực phẩm trong ăn uống hàng ngày.

2. Thực hiện vệ sinh môi trường, thu gom xử lý rác sạch gọn, tổng vệ sinh xúc rửa lu, phi chứa nước hàng tuần hay đậy kín các dụng cụ chứa nước phòng bệnh Sốt xuất huyết.

3. Về nguồn nước sinh hoạt ăn uống thì chỉ sử dụng nguồn nước máy, nếu nơi nào chưa có nước máy thì dùng nguồn nước mưa nhưng phải đảm bảo trữ nước không phát sinh lăng quăng.

4. Khi không có đủ điều kiện đun sôi nước uống trong vùng lũ, lụt, bà con cho nước sạch vào chai nhựa rồi phơi nắng trên mái nhà khoảng 4-5 tiếng đồng hồ là coi như nước đã nấu chín.

5. Kịp thời phát hiện và dập tắt dịch bệnh truyền nhiễm như tiêu chảy, đau mắt đỏ, viêm đường hô hấp, nước ăn chân, bệnh tả, lỵ, thương hàn…

6. Tăng cường sức khỏe, dinh dưỡng đầy đủ, nghỉ ngơi hợp lý nhằm có đủ sức đề kháng chống lại sự xâm nhập bệnh tật.

7. Khi có phát sinh dịch bệnh nên đến ngay cơ sở y tế gần nhất.

Mai Hoa (St)