Tiêm vắc xin cho trẻ tại Trạm Y tế xã Thượng Thôn, huyện Hà Quảng.

Nguyên nhân gây bệnh sởi

Bệnh sởi có mức độ lây lan cao, có đến 90% những người tiếp xúc với bệnh nhân sẽ bị lây sởi nếu chưa tiêm phòng. Bệnh sởi có thể lây qua các con đường như: Hô hấp, lây trực tiếp khi bệnh nhân ho, hắt hơi, nói chuyện...

Vi rút sởi có ở mũi và cổ họng của bệnh nhân, và thường có thể lây bệnh cho người khác 4 ngày trước khi vết đỏ xuất hiện. Khi bệnh nhân ho, hắt hơi hay nói chuyện, những giọt nước nhỏ xíu chứa vi rút sởi sẽ bắn ra không khí và người khác có thể hít vào; hoặc những giọt này rơi xuống một đồ vật nào đó như: Tường nhà, cửa, mặt bàn, điện thoại… khi con người sờ vào những nơi này rồi đưa tay lên mũi, miệng thì nguy cơ cao sẽ bị lây bệnh sởi.

Một khi vi rút sởi vào cơ thể bệnh nhân chúng thường mọc vào trong những tế bào đằng sau cổ họng và phổi. Sau đó bệnh sẽ lan khắp cơ thể, kể cả hệ hô hấp và da.

Biểu hiện của bệnh sởi

Sau một thời gian ủ bệnh từ 10 đến 12 ngày, bệnh sởi xuất hiện các dấu hiệu và triệu chứng như: Sốt, ho khan, sổ mũi, ăn không ngon, chảy máu cam, đau họng, viêm kết mạc; xuất hiện những đốm trắng nhỏ, với tâm màu trắng hơi xanh trên nền đỏ bên trong miệng hay trên niêm mạc bên trong của má.

Giai đoạn ủ bệnh và nhiễm trùng kéo dài từ 2 đến 3 tuần: Trong 10 đến 14 ngày đầu tiên sau khi bị nhiễm, người bệnh không có dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh sởi trong thời gian này. Vì là những triệu chứng không đặc hiệu và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác, bệnh sởi thường bắt đầu bằng sốt nhẹ đến trung bình, kèm theo ho dai dẳng, sổ mũi, viêm kết mạc và đau họng. Dấu hiệu này có thể kéo dài 2 hoặc 3 ngày.

Sau đó xuất hiện các nốt phát ban, những đốm nhỏ màu đỏ, hơi sưng. Vài ngày sau những vết mẩn ngứa khó chịu bắt đầu lan ra khắp cơ thể, bắt đầu trên mặt và cổ và di chuyển xuống dưới. Phát ban thường kéo dài trong 3 đến 5 ngày, sau đó biến mất. Đồng thời, cơn sốt tăng mạnh, thường sốt cao lên đến 40 hoặc 41 độ C.

Chăm sóc và điều trị tại nhà

Nếu đủ điều kiện chăm sóc và cách ly, có thể chăm sóc và điều trị tại nhà. Với trẻ nhỏ, cần chú ý không cho trẻ bị bệnh tiếp xúc với trẻ lành. Trẻ bị sởi phải nghỉ học để tránh lây lan cho trẻ khác trong lớp học, trong trường.

Uống thuốc hạ sốt khi sốt từ 38,5 độ C trở lên, nhỏ mắt bằng nước muối 0,9%, bổ sung vitamin A để dự phòng thiếu vitamin A, giúp bảo vệ mắt nhưng phải theo hướng dẫn của bác sĩ.

Vệ sinh thân thể, thay quần áo, vệ sinh môi trường xung quanh, giữ gìn phòng ở thông thoáng, sạch sẽ.

Không kiêng khem trong chế độ ăn; đảm bảo ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tăng cường các loại hoa quả có màu đỏ, màu cam, uống nhiều nước.

Người chăm sóc cần phải đeo khẩu trang, rửa tay sạch trước và sau mỗi lần tiếp xúc với người mắc.

Trường hợp trẻ còn bú mẹ vẫn tiếp tục cho bú và kết hợp chế độ ăn bổ sung hợp lý; chế biến thức ăn mềm dễ tiêu, nấu chín kỹ, ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày.

Thời gian người bệnh cần cách ly là từ lúc nghi mắc sởi cho đến ít nhất 5 ngày sau khi bắt đầu phát ban.

Trong thời gian chăm sóc và điều trị tại nhà, người bị bệnh sởi nếu có các dấu hiệu bất thường như xuất hiện sốt lại, ho nhiều hơn và có đờm, có biểu hiện chói mắt hoặc có các biểu hiện bất thường khác... cần đưa đến cơ sở y tế để được khám lại và xử trí kịp thời.

Dự phòng bệnh sởi

Chủ động đưa trẻ đến tiêm vắc xin sởi đầy đủ và đúng lịch: Tiêm mũi 1 khi trẻ 9 tháng tuổi; Mũi 2 khi trẻ 18 tháng tuổi; Tiêm vét cho tất cả các trẻ em từ 9 tháng tuổi đến 2 tuổi chưa được tiêm hoặc tiêm chưa đủ 2 mũi vắc xin sởi.

Khi phát hiện có các dấu hiệu sốt, ho, chảy nước mũi, phát ban cần sớm cách ly và đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để kịp thời khám, điều trị phòng các biến chứng và diễn biến nặng của bệnh.

Nhà trẻ, mẫu giáo, trường học nơi tập trung đông trẻ em cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, thông thoáng. Thường xuyên khử trùng đồ chơi, dụng cụ học tập và phòng học bằng các chất sát khuẩn thông thường.

Bệnh sởi rất dễ lây, vì vậy không cho trẻ đến gần, tiếp xúc với các trẻ nghi mắc sởi. Giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng, mắt và răng miệng cho trẻ hàng ngày. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng khi chăm sóc trẻ và đảm bảo các biện pháp về tăng cường dinh dưỡng cho trẻ.

Đức Giang (St)