Khám sàng lọc đái tháo đường cho người dân từ 40 tuổi trở lên có yếu tố nguy cơ đái tháo đường tại xã Phong Nậm, huyện Trùng Khánh
Bệnh ĐTĐ là một trong những bệnh mạn tính phổ biến nhất trên thế giới đang gia tăng nhanh chóng và trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng cần đặc biệt quan tâm. Theo số liệu của Hiệp hội Phòng, chống ĐTĐ thế giới, năm 2021 trên toàn cầu cứ 10 người trưởng thành thì có hơn một người mắc bệnh ĐTĐ. Thống kê từ năm 2000 tới nay cho thấy tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ ở người từ 20 đến 79 tuổi đã tăng hơn gấp ba lần và trong vòng 15 năm qua; chi phí về y tế cho bệnh ĐTĐ cũng tăng lên gấp ba lần.
Tại Việt Nam hiện nay tỷ lệ người mắc bệnh ĐTĐ đang gia tăng nhanh chóng. Bệnh không chỉ xuất hiện ở khu vực đô thị mà còn xuất hiện ở hầu khắp các khu vực từ miền núi, trung du đến đồng bằng. Theo thống kê, hiện nay Việt Nam có khoảng 7 triệu người mắc ĐTĐ. Đáng chú ý, trong đó hơn 55% bệnh nhân đã có biến chứng, trong đó 34% là biến chứng về tim mạch; 39,5 có biến chứng về mắt và biến chứng về thần kinh; 24% biến chứng về thận. Bệnh nhân ĐTĐ bị biến chứng không chỉ làm gia tăng chi phí y tế mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống.
Tại Cao Bằng, tính đến 30/9/2023, số bệnh nhân ĐTĐ được phát hiện trên địa bàn tỉnh là 4.123 người (tăng 6% so với cùng kỳ năm 2022). Theo báo cáo kết quả điều tra đánh giá mô hình bệnh tật, các yếu tố ảnh hưởng đến mô hình bệnh tật và nhu cầu sử dụng dịch vụ y tế tại tuyến y tế cơ sở của nhân dân tỉnh Cao Bằng do Sở Y tế Cao Bằng phối hợp với Trường Đại học Y - Dược (Đại học Thái Nguyên) thực hiện cho thấy tỷ lệ ĐTĐ ở người dân là 19,6%, có nguy cơ ĐTĐ là 34,7%.
Bác sĩ Hà Thị Duyên, Khoa Phòng chống bệnh không lây nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Nguyên nhân dẫn tới tình trạng gia tăng số người mắc bệnh đái tháo đường là do chế độ ăn uống, sinh hoạt và luyện tập thể dục không hợp lý. Bệnh đái thường diễn biến âm thầm, phần lớn người có bệnh chỉ phát hiện khi đi khám sức khỏe hoặc khi có biến chứng nguy hiểm.
Bệnh đái tháo đường thường âm thầm tiến triển, không có triệu chứng nên người bệnh không biết mình bị mắc bệnh. Người bệnh chỉ biết bệnh khi đã có biến chứng hoặc do đi khám bệnh khác mới phát hiện ra. Người bệnh ĐTĐ nếu không được phát hiện kịp thời để điều trị thì có nguy cơ rất cao bị các biến chứng cấp tính như: hôn mê hoặc các biến 3 chứng mãn tính như các bệnh tim mạch, bàn chân, mắt… Do vậy, việc phát hiện sớm bệnh ĐTĐ để có biện pháp điều trị kịp thời là rất quan trọng nhằm phòng chống các biến chứng nguy hiểm của bệnh. Để phát hiện bệnh sớm, người dân, đặc biệt những người có nguy cơ mắc bệnh cao nên thường xuyên đi khám sức khỏe định kỳ để xét nghiệm máu sàng lọc phát hiện bệnh.
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, người trưởng thành không có triệu chứng ĐTĐ cần đi khám xét nghiệm đường huyết để phát hiện sớm tiền đái tháo đường và ĐTĐ bao gồm: Tiền sử gia đình mắc bệnh ĐTĐ (cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh ĐTĐ); Người thừa cân, béo phì (có BMI ≥ 23 kg/m²); Uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá; Không hoạt động thể chất thường xuyên; Tiền sử rối loạn đường máu lúc đói hoặc rối loạn dung nạp đường; Huyết áp cao (> 140/90 mmHg ở người lớn); Mỡ máu (Lipid máu) bất thường; Tiền sử ĐTĐ thai kỳ hoặc sinh con nặng hơn 4,0 kg; Hội chứng buồng trứng đa nang ở phụ nữ.
Xét nghiệm đường máu là cách duy nhất phát hiện bệnh đái tháo đường và điều trị sớm, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Do đó, một trong những hoạt động chính của công tác phòng chống ĐTĐ là khám sàng lọc ĐTĐ ở các đối tượng có nguy cơ cao trong cộng đồng nhằm mục đích phát hiện và điều trị sớm bệnh nhân ĐTĐ; tổ chức tư vấn, truyền thông giáo dục sức khỏe về bệnh ĐTĐ; tổ chức các lớp tập huấn nâng cao năng lực quản lý, điều trị bệnh cho cán bộ y tế tuyến tỉnh, huyện và dự phòng, phát hiện, quản lý tư vấn phòng, chống đái tháo đường cho cán bộ y tế tuyến xã...
Tại các buổi khám sàng lọc những người đến khám đều được xét nghiệm máu để biết chỉ số đường huyết, đo chiều cao, cân nặng, đo huyết áp để giúp chẩn đoán bệnh một cách chính xác. Qua hoạt động khám sàng lọc, những người nghi mắc ĐTĐ sẽ được tư vấn, hướng dẫn đến các cơ sở y tế để khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời, ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và những biến chứng do ĐTĐ gây ra. Đồng thời người dân còn được tư vấn, tuyên truyền nâng cao nhận thức về bệnh ĐTĐ, các yếu tố có nguy cơ mắc bệnh ĐTĐ, chế độ ăn uống, tập luyện hợp lý để phòng tránh bệnh ĐTĐ, hạn chế các biến chứng do ĐTĐ gây ra.
Được mời tham gia hoạt động khám sàng lọc ĐTĐ, chị Bế Thị Huyền, xóm Bản Mới, xã Đức Long, huyện Thạch An cho biết: “Khi được phường mời tham gia hoạt động tầm soát bệnh Đái tháo đường, Tăng huyết áp tôi rất vui vì khi được khám sàng lọc có thể biết mình có bị mắc bệnh hay không, nếu có thì sẽ được tư vấn điều trị kịp thời để đảm bảo sức khỏe của mình. Ngoài ra tôi còn được tư vấn về các yếu tố có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, chế độ ăn uống, tập luyện hợp lý để phòng tránh bệnh đái tháo đường”.
Theo báo cáo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh từ đầu đến nay, Trung tâm đã tổ chức khám sàng lọc ĐTĐ cho 1.657 người dân từ 40 tuổi trở lên có yếu tố nguy cơ ĐTD tại các địa phương trong tỉnh; truyền thông trực tiếp cho gần 2.000 lượt người về phòng, chống bệnh ĐTĐ. Đến hết tháng 9/2023, toàn tỉnh phát hiện 4.123 người mắc bệnh ĐTĐ; hiện có 2.880 bệnh nhân quản lý, điều trị tại các cơ sở y tế.
Việc kiểm tra, tầm soát bệnh ĐTĐ cho người dân từ 40 tuổi trở lên có yếu tố nguy cơ ĐTĐ nhằm mục đích khống chế tốc độ gia tăng tiến tới làm giảm tỷ lệ người mắc bệnh ĐTĐ tại cộng đồng, hạn chế tàn tật và giảm tỷ lệ tử vong do bệnh ĐTĐ, góp phần bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khoẻ của nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
Mai Hoa