Cúm A(H9) là gì?

Bệnh cúm A nói chung trong đó có cúm A(H9) là bệnh do vi rút gây ra tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp. Người bệnh thường có các triệu chứng ho, sốt, nhức đầu, khó chịu… Tỷ lệ tử vong do cúm A tùy theo các chủng khác nhau.

Trước đây, chủng cúm A/H9N2 cũng đã gây bệnh ở một số nước Châu Á như Trung Quốc, Campuchia... Đây là chủng cúm gia cầm (gặp ở gà) sau đó lây sang người. Từ năm 2015 đến nay, khu vực Tây Thái Bình Dương ghi nhận 98 ca mắc cúm A(H9N2), trong đó có 2 trường hợp tử vong (hai trường hợp này đều có bệnh nền). Hiện tại chưa có bằng chứng cho thấy cúm A(H9N2) lây từ người sang người.

Trên thế giới, từ cuối năm 2023 đến nay, tình hình dịch cúm gia cầm trên động vật diễn biến phức tạp, không chỉ ghi nhận nhiều đợt bùng phát cúm trên gia cầm ở tất cả các khu vực, mà còn ghi nhận sự lây truyền cho các loại động vật có vú ngày càng gia tăng.

Tại Mỹ, ghi nhận rải rác các trường hợp nhiễm cúm A(H5N1) lây từ gia súc ở nhiều bang. Tại châu Á, tiếp tục ghi nhận các đợt bùng phát dịch cúm trên gia cầm như H5N1, H5N6, H5N8, H3N2, H9N2, H10N3...

Một số quốc gia giáp biên giới với Việt Nam tiếp tục ghi nhận các ca cúm gia cầm trên người bao gồm: H5N1, H9N2.

Theo thông tin từ Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trước đây nước ta có phát hiện vi rút cúm A(H9N2) lưu hành trên đàn gia cầm. Đây là vi rút cúm gia cầm độc lực thấp, thường gây triệu chứng nhẹ và không gây chết gia cầm hàng loạt.

Tuy nhiên, con người vẫn có thể bị lây nhiễm và mắc bệnh cúm gia cầm A(H9N2) nếu tiếp xúc và sử dụng gia cầm, các sản phẩm gia cầm nhiễm bệnh.

Các chuyên gia y tế cho biết, thời điểm hiện tại đang là giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi bất thường chính là điều kiện thuận lợi cho các loại mầm bệnh phát triển, gia tăng sự tương tác giữa các chủng vi rút cúm, cùng nguy cơ lây nhiễm sang các loài động vật có vú. Vì vậy, thời gian tới vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây nhiễm các chủng vi rút cúm gia cầm sang người.

Bệnh cúm gia cầm trên người hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như chưa có vắc xin phòng bệnh.

Cúm gia cầm có lây không?

Có rất nhiều chủng virus khác nhau với 18 loại kháng nguyên H và 11 kháng nguyên N. Khi các kháng nguyên kết hợp với nhau sẽ sinh ra các chủng khác nhau và có thể lên tới 198 tổ hợp.

Chỉ có một số ít trong các chủng cúm gia cầm có thể gây bệnh cho người thông qua tiếp xúc trực tiếp với gia cầm, giọt bắn, sử dụng gia cầm bị bệnh… Các chủng cúm A khác thường gặp như H5N1, H7N9, H7N3, H9N2, H10N8 đều có thể lây từ gia cầm sang người. Tính tới thời điểm hiện tại, trong các chủng cúm A có cúm A(H1N1) lây trực tiếp từ người sang người.

Hiện có một số bằng chứng cho rằng các chủng cúm nói trên có thể lây từ người sang người nhưng điều này chưa được khẳng định chắc chắn. Các vi rút đều có khả năng biến đổi nhanh và đột biến cao, do vậy không loại trừ trường hợp v rút cúm A có thể biến đổi thành chủng mới có khả năng lây từ người sang người.

Biểu hiện mắc cúm gia cầm

Bệnh cúm gia cầm gây ra bệnh cảnh về hô hấp nặng nề với tỷ lệ tử vong khá cao. Biểu hiện của cúm gia cầm tương tự với cúm A ở người, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như: Sốt, ho, đau đầu, khó chịu, dấu hiệu của viêm long đường hô hấp: chảy nước mũi, hắt hơi…

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra tình trạng viêm phổi do vi rút, các tổn thương tiến triển rất nhanh có thể gây suy hô hấp, thậm chí khiến người bệnh tử vong.

Các biện pháp phòng, chống bệnh cúm lây từ gia cầm sang người

Bệnh cúm gia cầm trên người hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như chưa có vắc xin phòng bệnh.

Để chủ động phòng, chống bệnh cúm lây từ gia cầm sang người, Bộ Y tế khuyến cáo người dân không ăn gia cầm, các sản phẩm gia cầm ốm, chết và không rõ nguồn gốc; đảm bảo ăn chín, uống sôi; rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn.

Không giết mổ, vận chuyển, mua bán gia cầm và sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc; hạn chế tiếp xúc, giết mổ, ăn các loại động vật hoang dã, đặc biệt là chim.

Khi phát hiện gia cầm ốm, chết, tuyệt đối không được giết mổ và sử dụng mà phải thông báo ngay cho chính quyền địa phương và đơn vị thú y trên địa bàn.

Người chăn nuôi, buôn bán, vận chuyển và giết mổ gia cầm tuyệt đối tuân thủ các biện pháp dự phòng dịch bệnh thường quy.

Khuyến khích đeo khẩu trang khi đi vào chợ gia cầm sống hoặc khu vực buôn bán gia cầm sống; rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với gia cầm hoặc sau khi đi vào chợ.

Khi có biểu hiện giống cúm như sốt, ho, đau ngực, khó thở phải đến ngay cơ sở y tế để được tư vấn, khám và điều trị kịp thời.