Hình minh hoạ.
Tuy không phải là bệnh lây truyền qua đường tình dục, viêm âm đạo do vi khuẩn vẫn có liên quan mật thiết đến hoạt động tình dục và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong khi đó, vì các biểu hiện thường nhẹ, không rõ ràng hoặc dễ nhầm lẫn với các bệnh phụ khoa thông thường khác, nhiều phụ nữ đã chủ quan, bỏ qua hoặc tự điều trị theo cách truyền miệng - một sai lầm có thể gây tổn hại lâu dài đến sức khỏe sinh sản.
Hiểu đúng về viêm âm đạo do vi khuẩn
Thông thường, âm đạo phụ nữ có một hệ vi sinh đa dạng với hàng triệu vi khuẩn cư trú. Trong đó, nhóm lợi khuẩn chủ yếu là Lactobacillus, đóng vai trò duy trì độ pH ở mức axit (khoảng 3.8 - 4.5) và ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại. Khi hệ vi sinh này bị phá vỡ do nhiều nguyên nhân khác nhau, các vi khuẩn kỵ khí như: Gardnerella vaginalis, Mobiluncus, Prevotella,... có cơ hội phát triển mạnh và gây viêm. Viêm âm đạo do vi khuẩn không gây tổn thương ngay lập tức, nhưng nó là dấu hiệu của một hệ sinh thái âm đạo không ổn định, dễ bị tổn thương và nhạy cảm hơn với các tác nhân gây bệnh khác, trong đó có cả HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Dấu hiệu nhận biết: Đừng bỏ qua những thay đổi nhỏ
Một trong những đặc điểm khiến viêm âm đạo do vi khuẩn dễ bị bỏ qua là các triệu chứng thường nhẹ, âm thầm và không gây đau cấp tính. Tuy nhiên, phụ nữ nên đặc biệt chú ý nếu thấy các dấu hiệu như:
Khí hư ra nhiều hơn bình thường, có màu trắng đục, xám hoặc hơi ngả vàng.
Mùi tanh rõ rệt, nhất là sau quan hệ tình dục - nhiều người mô tả giống như mùi cá ươn.
Cảm giác ngứa, rát nhẹ vùng âm hộ - không thường xuyên nhưng gây khó chịu.
Điều đáng nói là không phải tất cả phụ nữ bị viêm âm đạo do vi khuẩn đều có triệu chứng. Thậm chí, có những người chỉ phát hiện tình trạng này khi đi khám phụ khoa định kỳ hoặc khi gặp vấn đề về sinh sản. Vì vậy, việc lắng nghe và quan sát những thay đổi nhỏ của cơ thể, đặc biệt ở vùng kín, là vô cùng quan trọng.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ: Không chỉ đến từ vệ sinh cá nhân
Nhiều người nghĩ rằng viêm âm đạo là do ít vệ sinh, nhưng thực tế thụt rửa âm đạo quá mức, dùng dung dịch vệ sinh không phù hợp hoặc lạm dụng xà phòng lại chính là nguyên nhân làm mất cân bằng hệ vi sinh. Bên cạnh đó, có nhiều yếu tố nguy cơ khác có thể dẫn đến viêm âm đạo do vi khuẩn gồm:
- Quan hệ tình dục không an toàn hoặc với nhiều bạn tình có thể đưa vi khuẩn từ ngoài vào âm đạo, làm xáo trộn môi trường vi sinh.
- Việc sử dụng kháng sinh kéo dài cũng có thể tiêu diệt luôn cả lợi khuẩn trong âm đạo.
- Hút thuốc lá là một yếu tố làm giảm lượng Lactobacillus.
- Dùng vòng tránh thai hoặc các thiết bị đặt âm đạo cũng có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh.
Tóm lại, không chỉ những người vệ sinh kém mới có nguy cơ bị viêm âm đạo do vi khuẩn. Ngay cả những phụ nữ cẩn thận, sạch sẽ nhưng có những thói quen chưa đúng (như thụt rửa âm đạo) cũng có thể bị viêm.
Hậu quả nếu không điều trị kịp thời
Viêm âm đạo do vi khuẩn không chỉ gây bất tiện trong sinh hoạt hằng ngày mà còn có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Một trong những biến chứng đáng lo ngại nhất là nguy cơ viêm vùng chậu - một tình trạng nhiễm trùng lây lan lên tử cung, vòi trứng và buồng trứng, có thể dẫn đến vô sinh hoặc mang thai ngoài tử cung. Ngoài ra, viêm âm đạo do vi khuẩn làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như: lậu, chlamydia.
Đặc biệt ở phụ nữ mang thai, viêm âm đạo do vi khuẩn liên quan đến các biến chứng như vỡ ối sớm, sinh non và thai nhẹ cân. Chính vì vậy, các bà bầu khi có biểu hiện bất thường ở vùng kín cần được thăm khám sớm để tránh ảnh hưởng đến thai nhi.
Điều trị đúng cách: Không nên tự ý dùng thuốc
Hiện nay, viêm âm đạo do vi khuẩn có thể được điều trị hiệu quả bằng các loại kháng sinh như Metronidazole hoặc Clindamycin, dạng uống hoặc dạng đặt. Tuy nhiên, điều quan trọng là không nên tự ý mua thuốc theo quảng cáo hoặc truyền miệng. Việc điều trị sai thuốc, sai liều, không đủ ngày có thể khiến vi khuẩn không bị tiêu diệt hết, dẫn đến tình trạng tái phát liên tục, kháng thuốc và khó điều trị hơn về sau. Sau khi điều trị, một số người vẫn có nguy cơ tái phát, đặc biệt nếu các yếu tố nguy cơ vẫn tồn tại. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định thêm men vi sinh hoặc chế phẩm hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh âm đạo.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh
Để phòng tránh viêm âm đạo do vi khuẩn, phụ nữ cần xây dựng những thói quen vệ sinh lành mạnh và đúng cách:
Không thụt rửa âm đạo, vì hành động này có thể làm trôi mất lợi khuẩn và tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.
Sử dụng dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, có pH phù hợp (khoảng 3.8 - 4.5), tránh các sản phẩm có mùi thơm hoặc chất tạo bọt mạnh.
Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su và vệ sinh sạch sẽ trước - sau khi quan hệ.
Không lạm dụng kháng sinh.
Mặc đồ lót thoáng khí, chất liệu cotton, tránh mặc đồ ẩm ướt quá lâu.
Khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần, ngay cả khi không có triệu chứng.
Viêm âm đạo do vi khuẩn là một tình trạng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Chăm sóc sức khỏe vùng kín không chỉ là vấn đề vệ sinh mà còn là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống. Việc chủ động tìm hiểu, lắng nghe cơ thể, không ngại đi khám và điều trị đúng cách chính là bước đầu tiên để mỗi phụ nữ tự bảo vệ chính mình. Hãy nhớ một sự chủ quan nhỏ hôm nay có thể phải trả giá bằng những hậu quả lớn trong tương lai.
Thảo Vân